संस्मरण

प्रेमको दुखाइमा मिठो अनुभूति

-देबिन बाबु राई
जित त उसैको हुनु थियो, भयो हार त मेरो पेवा नै हो। जित्ने बाजीमा पटक पटक हारेको मेरो प्रेम कथासमाबेश गर्ने प्रयासमा छु।
नमस्ते पाठक बृन्द् , मेरो उमेरको सुर्योदय हुनु अघि नै शैशब शखी बनेर आशमाया म सङ्ग आई। त्यस्ती थिई आशमाया, मिर्मिरेप्रभातमा अन्तुको घमाइलो अरुनिमा भन्दा सुन्दर।कालीमाको अर्थ पुर्ण नरम काली केश्रशिहरु, हिउ पोतिएका कोमल मुहार,गुलाब जेलिएका ती पातली युगल ओठ। शृङ्खलाबद्द मिलेका मोतीका दन्तहरु। कतै खोट नदेखिएकी नभेटिएकी दुर्लभ सौन्दर्यवती आशमाया। जस्ले मेरो पाईलाहरु पछ्याई। हामी बाच्दै आयौ ढुङ्गाको भर माटो र माटोको भर ढुङ्गा भएर। समयको रफ्तार सङ्गै शारिरीक बनावट पनि हुर्किएछ, जवानीको रुप रेखामा परिबर्तन भयौ हामी दुबै। हामीले सर्बस्व सुखहरु पायौ त्यस अबधीमा। हामी सम्पन्न भयौ खुशीहरुको। हुन मेरै अघि थुप्रै थुप्रै अफर हरु आए आशमायाको लागि। पराधिन भनेर जान्दा जान्दै पनि राम्रो चिज् लुट्न लाज मान्दैनन् मान्छेहरु। आशमायाले ती सब अस्वीकारी। जसबाट आशमाया सुख स्वर्ग र ऐस्वर्यको बेगम बन्न सक्थी। तर पनि त्यस्ले कुनै पर्बहा राखिइन त्यस्को। सङ्गैको उठ बसमा एकदिन छुट्टिने बियोग आयो। बिबश आशमाया शहर गई अध्यायनको लागि। त्यो बेला महशुस भयो आशमाया सङ्गको बिछोडमा मनहरु कति बिरक्तिएछ।त्यत्रो बिधि ठुलो सन्सार् पनि साघुरिएर अटेस मटेस भएर बाचे झै भान भयो। म पखेरु खन्दा खन्दा थाकेर हैरान हुन्थे। सधै सधै त्यसरी थाक्दा मेरो कपाल आफ्नो काखमा राखेर सुम्सुम्याइदिन्थी। ती गजबको पलहरु सम्झना गर्दा म भाबुक र उदश हुन्थे। निलाम्य गगन माथि सेता बकुल्लाहरुको उडान देख्दा एउटा निर्दिश्ट अभिप्रायको यात्रु झै लाग्थो जीबन।स्वाश बिनाको बन्द कोठा बन्यो मेरो धर्ती। तर कष्टका त्यति धेरै दिन हरु बिताउन परेन। आशमाया तुरुन्त आएर बिछोडका तिक्त अनुभूतिहरु पोखी म मा। आशमायाले कौतुहलता प्रस्तुत गरी, आखिर किन एउटै आभाष हुन्छ हामी दुबैमा? बास्तबमा हामीले बुझ्न नसकेको त्यो एक बेलाको मिठो प्रेम थिएछ। आशमाया फेरि फर्कनु थियो, मलाई साथै लैजान खुब हत्ते गरी, कर गरी, र केटा केटीलाइ झै फकाई-सानो तिनो काम खोजेर हामी दुबैले धेरै थोरै पैसा कमाउनु पर्छ। तर म असहमत भए। तर उसले अझ जिद्दी गर्दै भनी-" म कमाउछु तिमी मेरो कोठामा पर्खेर बसिदिए मात्र पुग्छ।" मैले भने-'हुदैन।'केही नलागेर उसले मलाई तानी, घिसारी, रोई, कराई मलाई साथै लैजान नपाएर। मैले ती सब कृयाकलापहरुको अस्वीकार् गरे कि मैले त्यहि गर्नु थियो। जानु पुर्ब रुदै भनी-'पछि यी एक- एक पल हरु सम्झेर नपछुताउनु।' अनि उ झट्टारिएर गई त्यहा बाट भने म मुख दर्शक भएर मुर्तिवत् हेरीरहे। म सङ्ग असिमैइच्छाहरु हुदा हुदै त्यति मायालु प्रस्ताबहरु स्वीकारेर आशमायालाई पछ्याउन सकिन। आशमाया मेरी प्राण हो, ढुकढुकी हो, जो मेरो हृदय गतिमा सकृय बनी दिन्छे पलपल। तर म भित्रको बिबशता निश्थुर छ। म उसको बन्धनमा छु। मन मनै भने मैले- आशमाया तिमीलाई मेरो बिबशता फुकाएर देखाउन असमर्थ छु ।
यसबेला.......... त्यसपछि आशमाया कहिल्य फर्केर आईन। मैले धेरै पत्र हरु कोरे,फोने हरु उतिकै गरे, तर प्रतिकृया केही पाइन, प्रेम पिरतीको कुरा न हो खुशाउन मात्र कहा हुन्छ? रिसाउनु पनि त हुन्छ, सायद मेरो अस्वीकारको रीसले फुल्लिएकी हुदिहो, आफ्नो मायालु प्रस्ताबहरु इन्कार भएकोमा दिल दुखाएकी हुदिहो, प्रेम पिरतीमा प्रणयकोप उतिकै हुन्छ। म तुरुन्तै गएर उनको सामु रुदै माफ माग्न पनि सकिन, बरु मर्माहत् भएरप्रतिक्षामा धेरै महिना हरु फटाए। अरु क्रमश खोलाहरु बगेर दिनहरु संगै समुन्द्र भेटिसके, सायद् कयौ यामहरु बदलिए पटक्-पटक्, तर सन्चै आशमाया फर्केर आईन। फेरि एउटा तुषार बृष्टीको याम आयो शरदहरुलाइ नष्ट गर्दै, मनभरिका कल्पना समेत ठिहीले खाएछ।
.......... त्यस पछि आफ्नै निर्णयमा झोला बोकेर बयस्क माता पितालाई रेखाको साथ छाडी शहर पसे। किनकि आशमायाको अनुपस्थितिमा दुखेको घाउलाइ त्यहा गएर मलम पट्टी गर्नु थियो, ठेगानाको भरमा म त्यहा पुगे। आशमाया, जसलाई हेर्न मुटुको गति असन्तुलन थियो। उसको ढोका जो खुल्न बित्तीकै म मेरी आशमायालाई देख्न सक्छु। मैले बाहिर बाटै बोलाए पछि एउटी केटी आई को हो भन्दै, कपाल खैरो र अर्धनग्न बस्त्र जस्ले आदिम युग र सस्कृति उपर चुनौती प्रस्तुत गरेको भान हुन्थ्यो। मैले भने- 'आशमाया छैन र यो कोठामा?' त्यो केटी खित्खिताएर हास्दै भनी 'अनि म को हु त? तिमी आशमन हैन? बुढो भैसकेछौ आशमन तिमी।' म छक्क परे। आशमायाले मलाई आफै सङ्ग भित्र लगी, आशमाया त बुथुरी भैछे, मगमग बास्ना आउने फूल् जस्तै र बोली पिच्छे अङ्ग्रेजी प्रयोग गर्ने भैछे।उसले गाउघरको बारेमा झार पात सम्म केलाएर अनेक सोधी। हुन पनि निक्कै परिबर्तन भएको छ गाउ घरमा आजकल। पिउने पानीको धारा घर घरमा आयो, राणा ज्युले गाउमै मिल राखेको छ, ल्याम्प पोस्ट हरु धमाधम थड्याउदैछ, आधा बस्तीहरु त बिजुली बालेर झलमल्ल भैसक्यो। घर्ती बाजे र कुतुनी बजुको एक हप्ताको हेरफेरमा देहान्त भयो।राम भाइको बिहे भएर पनि छोरी जन्मेको छ। सन्तेको स्वास्नी तिलाघरे सङ्ग पोईला गैइ।समयको दौडानमा मान्छे हरुको भाबभङी यस्तै छ'- मैले सबै बताए भने उसले चाख मानेर सुनिरही।
खाना खाए पछि सुत्ने बेलामा उनी गूडनाईट भनेर सुत्न अर्को कोठमा गई। जसलाई यो भन्दा पहिले बालाकाल देखि मेरो अङ्गालोमा शिर राखेर नसुते निन्द्रा नलाग्ने किन आज अर्कै कोठामा सुत्न ग ई? आखिर पबित्र प्रेमम के नै त्यस्तो बिगार हुन्छ र? मलाई असह्य भयो र मैले उसलाई उसको कोठा बाट तानेर ल्याए र आफ्नो अङ्गालोमा कसेर उसको गाला भरि चुमिदिए। तर त्यस्ले आपत्ति प्रस्तुत गरी।'यो के गरेको,आशु? भनेर पन्छिन खोजी। तर म कहा सजिलै उम्किन दिन्छु उसलाई। किनकि उसलाई नपाएर म त्यति टाढा देखि यहा सम्म आएकोथे। त्यसले बल गरी भने,मैले उसलाई उम्कन नदिने चेष्टामा समात्ने हुदा अचानक मेरो हात उनको छातीमा थुरिन पुग्यो। तब त्यो भुइमा बसेर सुक-सुक गर्दै रोई भने बाहिर बाट दुई जना केटीहरु आए। तिनीहरु आएपछि झन रुन थाली आशमाया।मैले शन्देह पन्छाउन लाइ भने-'केहि भएको छैन'। त्यसपछि तिनीहरुले आशमायालाई लिएर गए। मलाई रातभर निन्द्रा लागेन। भोलि बिहन आशमाया चिया लिएर उपस्थित भैइ, तर केहि बोलिन, उसको पछदि शशी भन्ने केटी पनि थिई। मैले सरी भनेर कान समाए साथै उठ्बस पनि गरे।'आशमाया, मेरो मनमा रति छैन पाप कुकर्मको, मलाई तिमी सित मिठो बातमा रात कटाउन मात्र थियो।' तब उनको पछाडि उभिएकीशशीले प्रतिकार गरी-'एउटा जवान केटा र केटी कसरी एउटै बिछ्याउनामा रात कटाउन मात्र सक्छ?' तब मैले भने कठोर प्रतिबादमा-'त्यो भ्रम हो,शशी।हामी गाउलेहरु त्यस्तो हुदैनौ। हाम्रो समाज धेरै शभ्य छ, धेरै महान छ। शशीले बिचैमा कुरा काटी-'ए त्यसो भए तिमीहरुको समाजमा अबिबाहित नारी पुरुषहरु एउटै बिछ्याउनामा सुतेर रात कटाउने चलन पनि छ? 'तब मेरो मुख बन्द भयो। अब भने मेरो आखा तलाउ भएछ मोतीहरुको। यो देखेर आशमायाले मेरो कपाल सुम्सुम्याउदै भनी-'आज मैले नगरकोट घुम्न जाने प्लान बनाएकी छु। तर मलाई अब त्यहा एकछिन बस्नु थिएन त्यो अनादरको भिडमा तमसा भएर।मैले झोला बोकेर बिदा माग्दै भने-'अब तिम्रो नगर्कोट जाने प्लान तिमी सितै राखेर मलाई बिदा देउ।' तर त्यस्ले मेरो बाटो छेकी र भनी-'आज म तिमी सङ्गै गफ गरेर रात कटाई दिन्छु।त्यतीले नभएर त्यस्ले ढोका पनि लगाई। रोई आशमाया। मैले परबाह गरिन।तब शशी बस चढाउन सम्म आई। बस चढाएर भनी-'सोझो मान्छे,मलाई थाहा छ तिम्रो नादानी बहुत माया लाग्दो छ। यदि मेरो कुराले तिम्रो दिल दुखेको छ भने तिम्रै भलाइ कै लागि भन्दैछु। अब असिमको भाग्य बाट पर जाऊ। उनको बिबाह एउटा चरचित मोडेल केटा सङ्ग हुदैछ र ऊ सङ्ग असङ्ख्य सुख सवारीका साधनहरु छन्। अब यो शौभाग्यको बिछ्यौनामा उसलाई खुशी साथ निदाउन देऊ।' तब म शुन्य भए। मैले भने-'शशी, यदि यो सत्य हो भने म भित्रको बुद्धको किरिया खाएर भन्छु। आशमायाले रोजेको शौभाग्य प्रति मलाई गर्ब छ। अब म उसको मनको दरबार बाट बसाइ सरिदिन्छु। रुनु त मैले पर्ने हो तर त्यसले आशु पुछी।गाउ फर्कदा थाहा भयो आशमायाको बिबाहको कुरा छिनेर घरमा निम्तो पनि आइसके रहेछ। घरको सज्जावट् गर्ने जिम्मेवरी म मा पनि परेको रहेछ। रेखाले मेरो अनुहारमा त्यस्तो के पाई कुन्नि नियालेर हेरी खुब,अनि मात्र भनी- 'लेखक भनाउदाहरु कहिल्यै सुखी हुदैनन्।' हामीले उनको घर झिलिमिली पारेर सजाइदियौ।अनि प्रतिक्षाको आतुर घडिहरु सङ्गै पजेरोमा आई आशमाया। गाउलेहरुले स्वागत गरे भने मैले शशीले भनेझै त्यहा जानु थिएन त्यो बेला।हो, उनको शौभाग्यको बिछ्यौनामा मैले काडा बन्न हुदैन। अन्तमा आशमायाले सिन्दुर पाई, चुरा पाई,पोते अलङ्कार पाई, सुहाउदो जोडी पाई।अनि आफु अन्मिनु अघि मलाई भेट्न आई।मैले आफ्नो आखाले पचाउन नसकेको आशु पुछ्दै भने-'बधाई छ।' उसले हास्दै भनी-'किन रोएको?' मैले सहजताका साथ भने-' म पछुताएर रोएको होइन। एउटा खुशी ,एउटा अशिम् हर्शले हो। यो सुखको उत्सबमा सुदुर प्रान्त बाट उर्लन्दै आएको समुन्द्रको भन्दा नुनिलो पानी, यदि आशु नै हो त यस्को कुनै अस्तित्व छैन। भाबबिभोर शब्दहरुको गोता पाई को कसो आशमाया अलिक भाबुक देखा परी।त्यस पछि अन्मिएर गई आशमाया गाउबाट।
म एकान्तबासी भए। निर्जन प्रेमी भए। धेरै भएछ पान्डुलिपि लेख्नलाई कलम नसमाएको। किनकि लेखेको कथा आहा कति राम्रो भन्ने आशमाया नभएर पनि हुदो हो। यस पटक भने कथाको बिसयबस्तु खोजी राख्न परेन। किनकि म आफैमा करुण कथा थिए। आफैमा बिभत्स कहानी थिए।कपी र कलम रेखा बाटै प्राप्त भयो। थप प्रेरणा र उत्साह पनि। त्यो केटी अत्यन्त सरल र सरस छे।उ पहाड बाट यहा पढ्न आएकी हो।यही बस्छे।पढ्छे। घरि घरि त म सङ्ग बाद बिबादमा नारिएर खुब झोक पनि चलाउछे। तर त्यतिकै मायालु पनि छे। बिच-बिचमा चिया चमेना र फुर्सदमा हाड बजार गर्न पनि सघाउछे। र पान्डुलिपि पनि सिद्दिएछ।त्यस्ले सक्न बित्तिकै हेर्न मागी र मैले दिए।
आशमाया एक बिहाननै आएर मेरो शिर फालिदिदै भनि-'आशमन दाइ, म घर फर्कदै छु।' एका बिहाननै यस्तो कुराले भने निकै मन बिझाए झै भयो। मैले सोधे-' किन?' उसले भनी-'किन भन्नु र? मेरो बिहेको कुरा छिनियो अरे।' किन किन म यो पटक भने अत्यन्त शिथिल भए। त्यस्ले भनी-'जाने बेला मलाई तपाईको चिनो दिनुहुन्न?' फोटो लैजाउ भन्न नपाउदै उसले भनी-' हजुरको लेख पान्डुलिपि।' मैले बुझे-त्यो अर्टिकल पधेर रोएकी थिई। मैले त्यो पनि दिए। त्यसपछि त्यस्ले सुसुप्त स्वरमा भनी-'काही कतै दुखाएको छु भने क्षमा प्रार्थी छु,अस्मन् दाइ।' त्यो जान लाई उठी भने म त्यसलाई पुर्याउन अलिक पर सम्म गए।मैले छुट्ने बेला भने-"सुखमय होस् तिम्रो दाम्पत्य जीबन्" त्यस्ले बर्बर् आशु बगाई। मैले उसको हात समएर भने-'रेखा।।। '।तर त्यस्ले हात छुताउदै भनी-'अबेर भायो।' अनि त्यो गैइ।हेर्दा हेर्दै कति खेर ओझेल परी। त्यो उनको चरन्यास र प्रतिबिम्ब मात्र बाकी रह्यो कही काही गोरेटोमा। तितो पिरो पिडाले खुम्चिएर पनि मिठो दुख्यो यि सब अनुभूतिहरु। तर मेरो रुखो र अनाबृष्ट आखाले किन्चित् एक थोपा आशु सम्म झारेन।

-बसाहा -१, उदयपुर