लघुकथा

छुत-अछुत

-रबिन्द्र राई 'अधुरो'
U 13 को ryapid बसबाट केएल आउँदै थिए। केपोङ जस्को मार्केट अगाडिबाट एक अफ्रिकन महिला बसमा उक्लिन । उन्को साथमा केही गह्रुङो समान बोरा थियो। भित्र प्याक गरिएको उक्त समान कुनै मेशिनको पार्ट पुर्जा जस्तो अनुमान लगाए । मैले गह्रु पाराले उचालेर ढोका छेवैको सिट मुनी राखीं । त्यहा दुइवटा सिट मध्य एउटा सिट खालिनै थियो । अर्कोमा चाइनिज अधबैसे पुरुष बसिरहेको थियो । ति महिला त्यही खाली सिट्मा बस्न के आटेकी थिइन त्यो पुरुष ले पछाडि बस्ने सङ्केत दियो । मैले तत्काल के सोचे भने ति सभ्य भनाउदो पुरुषले छुवा छुत को ब्याबहार गरिरहेको छ तर समान गह्रुगो भएको प्रष्ट्याउदै ती महिला त्यही सिट्मा थ्याच्छ बसीं। सभ्यपुरुश् ले नाक खुम्च्यौदै झ्यालतिर अनुहार मोड्यो ।
बस अगाडि बढन थाल्यो । केही मिनेट पछि त्यो सभ्य पुरुष जुरुक्क उठ्यो र जबर्जस्ती त्यो सिट छाड्दै महिलाको टाउको माथि प्याच्च थुकिदियो र फाटाफट् गएर पछाडिको सिट्मा बस्यो। ती महिलाले प्रतिकृया स्वरुप गाली मात्र गरिन "तँ मर्ने बेलामा राम्रो सँग मर्दैनस र स्वर्ग पनि जादैनस भगवानले हेरिरहेको छ। "उन्ले भगवानको नाम पुकारीन । मन्मनै सोचे- महिला हुनुको पिडा स्पस्टै देखियो । यदि ती अबला नारीको ठाउमा कुनै पुरुष भैइदिएको भए त्यो सभ्य पुरुषले थप्पड खाने निस्चित थियो । यी आँखैअगाडिको दृश्य बस भित्रका यात्राु हरुले रमित मानेर हेरिरहेका थिए । कसैले प्रत्यक्ष प्रतिकृया जनाएनन। बस आफ्नै गतिमा अगाडि बढीरह्यो । मेरो मनमा ती महिला प्रति एक किसिमको सहानुभूति त पलाएको हो तर म आफै पनि कम्जोरी भएको कारण केही गर्न र भन्न सकिन । अन्तरराष्ट्रिय संधि सम्झौताले जातिय भेद भाब र छुवा छुत हटाएपनी ब्याबहारमा यो जीबितै रहेछ भन्नेलाग्यो । आफ्नै मुलुक अफ्रिकी राष्ट्रहरुमा जातिय भेद भाब भोग्दै अैरहेको यी काला जाती हरुले बिदेशमा पनि भोग्नु पर्दाको अन्तर्पिडा नजिक बाट महसुश गरे। मैले नेपालका दलित हरुलाई सम्झे मुलुकी ऐन मार्फत ४२ बर्ष भन्दा अघि अछुत प्रथा बन्द भएकोलाई मुक्ती दिबश भनेर मनाउन थालिए पनि आज सम्म मुलुकका अधिकाङ्स ठाउमा अछुत् को अछुत्तै छन मन् भरी यस्तै कुराहरु खेलिरह्यो । बस बातुलीमा भन्ने ठाउमा रोकियो । ती महिला ओर्लिन तर उन्को टाउकोमा बाधिराखेको पछ्येउरामा अझै पनि थुक टल्की रहेको थियो ।

-बुइपा ,खोटांग
हाल: मलेसिया