हेलिकोप्टर चढेर रिपोर्टिङ
-ईन्द्र नारथुङगे
म्याग्दी जिल्लाका नयाँ अनुहारसँग म जती बेला साईनो गासिरहेको हुन्छु ,त्यसबेला अधर अचानक फुस्कने गर्छ ' म पनि बरम्जामा त पुगेको छु नि। ' एक्कै चोटी बाराम्जाको नाम उच्चारण गर्दा नबपरिचित म्याग्देलीहरु झस्कने गर्नुहुन्छ । स्वभाबिक हो सत्य ओझेलमा राखेर गरिएको कुराले अल्मलाउने गर्छ सबैलाई ।
बारीका कान्ला छेल पार्ने गरी हर्लक्कै हुर्किएका मकैका बुटाले सर्लक्कै ढाकिएको भिरालो गाउ , बाछिटाले कमेरो बगाएर लेघ्रै लेघ्रा पोतिएका माटोका होचा घरहरु , लिउन नहानेको गारोमा टिनको छानो ओताईेको स्कुल भवन,हरियो सर्ट र निलो पैन्ट तथा फ्रकमा लाज ढाकेर भबिस्य खोज्न आएका स्कुले भुराभुरीको छुनुमुनु ,आशैआशमा स्कुल प्राङणमा भरी बिस्कुन लाग्न अैपुगेका गाउलेहरुको थामी नसक्नुको भिड ,काधमा भिरेको बन्दुकले अन्तरमनले छिया-छिया बनाई बाहिरी घाउलाई मल्हम लाइटोपल्न तम्सिरहेका सेनाहरुको सानो टुकडी र शहरबाट भर्खरै उत्रिएका सुकिला मुकिला मान्छेहरुको चुरिफुरी ,यही हो मैले देखेको त्यस दिनको बाराम्जा गाउको सचित्र ।
माओवादी र सरकार बीच दोश्रो पटक युद्द बिराम भै तेश्रो चरणको बार्ता सकिसकेको थियो। युद्द बिरामको फाईदा उठाउदै स्वास्थ शिबिर लिएर माओबादी प्रभाबित गाउहरु पुग्न सेनाहरुलाई असारको पन्ध्र थियो। सेनाको तत्कालिन मध्यप्रितना (हाल पश्चिमप्रितना) पोखराको पहलमा पश्चिमाञ्चल र मध्यमाञ्चलको धादिङ जिल्लाका केही गाउहरुमा शिबिर सम्पन्न भैसकेको थियो। दाङको हापुरेमा सम्पन्न चौथो चरणको बार्ताको दिन जती नजिकिन्दै थियो उती स्वास्थ शिबिर जोडतोडले चलिरहेको थियो। सरकारलाई सुचना प्रतिको मोहको कारण हो वा तत्कालिन मध्यप्रितनापती चित्र बहादुर गुरुङको सन्चारकर्मीसङ्गको हेलमेलको कारणले हो ,हरेक स्वास्थ शिबिरमा पोखराका सन्चारकर्मीहरुलाई हेलीकोप्टरमा राखेर शिबिर सन्चालन भएको ठाउमा लगिने गरिदै थियो। म त्यसबेला "सन्चार दर्पण" साप्ताहिकमा आबद्द थिए। प्रधान सम्पादक ,कार्यकारी सम्पादक र अन्य केही सम्बाददाता साथीहरुले हेलीकोप्टरको यात्रा तय गरी सेनाको नौटङ्कीलाई नियाल्ने अवसर पाईसक्नु भएको थियो तर म बाकी नै थिए। मध्यप्रितनाको पहलमा सम्पन्न भैरहेको स्वास्थ शिबिरको समापन म्याग्दीको बाराम्जाबाट हुँदै रहेछ। स्वास्थ शिबिरमा जन बाकी रहेका सबै पत्रकारहरुलाई बाराम्जा जानको लागि उर्दी आयो। म कार्यालय बसेर भोलिपल्ट निस्कने पत्रीकाको लागि समाचार समाचारहरु कोरिरहेको थिए। फोनको घन्टी बज्यो ,फोन मैले नै उठाए। हेल्लो भन्न नपाउदै उताबाट आवाज आयो "मा डिअैइजी कार्यालयबाट ईन्सपेक्टर प्रताप गुरुङ , ईन्द्र जीलाई तुरुन्त एयरपोर्ट जान भनिदिनु होला।" "मै नै हुँ ईन्द्र ,किन होला? " "ए स्वास्थ शिबिर जानको लागि ,तपाई छुट्नु भएको रहेछ त्यसैले । मलाई चिन्नु भन्नु भएन ? म प्रताप ,गणेश सरको छोरा ।" म अक्सर तात्कालिन राजसभा स्थायी समितिमा सदस्य गणेश बहादुर गुरुङको घरमा पत्रीकाको कामा लिएर गैरहन्थे ,प्रताप जीले त्यतिबेलै मलाई चिन्नु भएको रहेछ । उहाले फोन राखी सके पछि प्रधान सम्पादक नारायण सरसङ्ग सल्लाह गरेर म एयरपोर्ट पुगे। केही पत्रकार साथीहरु अगाडि नै पुगी सक्नु भएको रहेछ। तर अन्य साथीहरु अैइपुग्न बाकी रहेकोले उडान केही ढिला भयो।
एयरपोर्टबाट करीब बाह्र जना पत्रकार ,बीस बाईस जनाको हाराहारीमा सुरक्षाकर्मीहरु र केही शिबिर सन्चालनको लागि सहयोगी स्वास्थकर्मीहरुलाई लिएर सेनाको एउटा हेलिकोप्टर बिस्तारै उत्तर पश्चिम दिशा समातेर उड्न थाल्यो। म लगायत धेरै साथीहरुको पहिलो आकाशे यात्रा भएकोले एकाआपसमा बोल्नु भन्दा पनि नयाँ अनुभूतिलाई मनमा कुम्लो कस्न मै ब्यस्त भैरहेका थियौ। फेवातालको निलो पानीमा छाया पार्दै हेलिकोप्टर लुम्लेको डाडो नाघे पछि सिधै पश्चिम तिर मोडियो। पर्वत जिल्लाको पहाडे कुईनेटोहरुमा नागबेली पर्दै हेलिकोप्तरले कालीगन्डकीको तिर पहिलाउन थाले पछि कुश्मा र बाग्लुङ बजारमा असरल्ल छरिएका घरहरुले नयनलाई केही बेर तानिरह्यो। कालीगण्डकीको किनारमा नाईलनको सेतो धागो टागेको जस्तै देखिने कच्ची बाटो पहिल्याउदै जादा खोला र नदीको बीचमा चेप्पिएर गुज्मुटिएको बेनी बजार देखा पर्छ। लोक गीतको शब्दहरुमा प्रख्याती पाएको बेनी बजारलाई मैले ओझेल नपरुन्जेल चिहाई रहे। हेलिकोप्टरले बिस्तारै उच्चाई लिदै एउटा डाडो फुत्त नाघेर पहाडको छाती चिरी बग्ने एउटा खोलालाई पछ्याउन थाल्छ । केही बेरको आकाशे यात्रालाई बिट मार्दै हेलिकोप्टर मकै बारीमा चार पाउ टेक्न पुग्छ। नयाँ अनुभूतिले मन चन्चल बनिरहेको थियो। सुरक्षाकर्मी र स्वास्थ कर्मीहरुको पाईला खप्ट्याउदै हामी हेलिकोप्टरको पेट चिरेर बनाईेको सानो प्वालबाट हुतुतु निस्कन थाल्छौ। शिबिर सन्चालन भैरहेको ठाउँ अलिक माथि डाडामा रहेछ। एक हुल बिद्यार्थीहरु हामीलाई गाईड गर्न अैपुग्छन। अरु भन्दा औसत मोटो पत्रकार बिनोद धौलागिरी र एमबी आस्था उकालोमा चार पाउ गर्न थाल्छन। अन्नपूर्ण एफ एम का स्टेसन इन्चार्ज दीपेन्द्र श्रेष्ठ भुराभुरीहरुलाई एफ एम सेट निकालेर आफ्नो पोग्राम सुनाउन हतारीरहेका हुन्छन। मान्छे साथमा भए पनि आवाज एफ एम बाट अैरहेको सुनेर नै होला ती भुराभुरीहरुको अनुहारमा आश्चार्य पोतिएको म ठम्याउछु।हिंड्न सिपालु सुरक्षाकर्मीहरु कोही फटाफट निस्किरहेका छन त कोही हामी सङ्गै ताते गरिरहेका छन। म पहाडमा जन्मी हुर्केको मान्छे भए पनि शहर पसे पछि गाउको गोरेटोहरु बिरानै भए जस्तो लाग्यो। अलिकती उकालो चढ्न पनि निक्कै हम्मे परेको देख्दा मैले बिगतलाई नियाले, जतिबेला ढाकर भरी सुन्तला भारी हालेर चार दिनको बाटो काटी काटी म र मेरा दामलीहरु उदयपुरको बेल्टार बजार झर्थ्यौ। ति दिनहरुमा उकाली ओराली हिंड्न सामान्य नै लाग्थ्यो।
हामी पुग्दा शिबिर शुरु भैसकेको थियो। शिबिरमा पोखराका बरिष्ठ सुरक्षाकर्मीहरु तात्कालिन प्रितनापती अतिरथी चित्र बहादुर गुरुङ , जनपथ तर्फका ज्ञानेन्द्र बिक्रम महत,शशस्त्र तर्फका डिअैइजी अमर बिक्रम नेम्बाङ लगायतको उपस्थिती रहेछ। केही बेर पत्रकार हरुलाई कार्यक्रमको बारेमा जानकरी दिने काम पछि सुरक्षा अधिकारीहरु फर्किए। हामी भने चारकुना घुमी घुमी समाचार बटुल्न थाल्यौ। स्कुलका कोठाहरुलाई शिबिर सन्चालनको लागि उपयोग गरिएको थियो। सामान्य बिरामी देखी नागरिकता बनाउने र राहत थाप्नेहरुको भिड अचाक्ली थियो। अपाङ्ग ,ब्रिद्द ब्रिद्दा ,बालबालिकाहरुको अनुपातमा युबाहरुको सङ्ख्या साह्रै न्युन लाग्थ्यो। सुरक्षाकर्मीहरु सबै सङ्ग नम्रता साध्ने प्रयत्न गरिरहेका थिए। स्वास्थकर्मीहरुको समुह बिरामीहरुको जाचमा तल्लिन थिए। प्रशासनिक निकायका मान्छेहरु पनि उस्तै ब्यस्त। तर साथी आस्था र म भिडबाट केही बेर ओझेलिन्दै कान्ला माथि उक्लियौ। गतिलो समाचार त कान्ला माथि थियो। खिसा च्यापिसकेको मकैको हलहलाउदो बुटालाई सोतर बनाएर काटिएको देख्दा मन कुडिएर आयो। हेलिकोप्टर ल्यान्ड गर्न मकै त्यसरी ढालिएको रहेछ। कुरो बुझ्दा क्षतिपुर्ति दिने सर्त भएको रहेछ। त्यतिबेलै एक जनाले हेलिकोप्टरले घरको धुरी उडाएको जानकरी टिपाए। धुरी उडाएको क्षतिपुर्ति दिन्छु भने पछि नपाएको गुनासो थियो घरधनीको । कान्लामा चढेर समाचार मात्र खोजिएन प्रकृतिसङ्ग मितेरी लाउने असीम चाहनालाई पनि धित नमरुन्जेल पुरा गर्न पाईयो। खोलापारीको घना जङ्गल,पहाडको टुप्पोमा बिश्रान्ती लिन ओर्लिएका बादलअको लपेटो, बारीको भित्तोमा झ्याम्म लत्रिएको बन्सोको घास र घरको करेसोमा राताम्य हुँदै गरेका आलुबगडाका दानाहरुमा मन अल्झाउदै मैले मेरो गाउलाई सम्झिरहे। र शिबिरका आशाहरु बिटो कसेर लामा लागेका गाउले मनहरुमा मेरो आफन्तहरु पनि छन कि जस्तै लाग्यो।
करीब चार घण्टाको भिडभाड पछि शिबिर पातलिदै जान थाल्यो। शहर बाट हेलिकोप्टरले बोकेर ल्याएको चामल राहत स्वरुप पाउनेहरुको मुहारमा छाएको चमक हेर्दा उनीहरुले संसार नै जितेको पो हुन कि जस्तै लाग्थ्यो। एकै छिन स्वास्थकर्मीले सुम्सुम्याइदिदा बिमारै निको भएको धेरैले महशुस गरेका थिए। घरको करेसोमा नागरिकता बनाउन पाउदा खुसीले फुल्नेहारु निक्कै भए। भुराभुरीहरु हेलिकोप्टर हेर्न पाउदा कम्ती रमाइरहेका थिएनन । खुसीको लहर सुरक्षाकर्मीहरुमा पनि थियो। तर पत्रकारहरु भ्रम बेचेर सस्तो लोकप्रियता बटुल्ने सरकारी चालबाजीबाट सन्तुष्ट थिएनन। समस्या मुटुमा छ तर हातमा सुम्सुम्याएर उपचार गर्न खोज्नुको कुनै तुक नभएको निष्कर्श थियो पत्रकारहरुको। यो भीषण युद्दको तयारी हो ,सबैको मनले यही बोल्दै थियो। हेलिकोप्टर अैपुगेको जानकारी पाईयो। अघी चार पाउ टेकेर निस्किएको उकालोमा समाचारको बोझ बोक्दै हामी हाम फाल्न थाल्यौ। डाडामा लाईन बद्द भएर भुराभुरीहरु हात हल्लाईरहेका थिए। हेलिकोप्टरको ढोका उघ्रियो। पालैपालो पसेर आसन जमायौ। हावामा पङखाले गति बढाउन थाल्यो। केही बेरमा जुरुक्क उचालियो हेलिकोप्टर र बिहानको बाटो पहिल्याउन थाल्यो। करीब पैइतिस मिनेट पछि पोखरा एयरपोर्टमा थुप्रिन हामी अैपुग्यौ। अर्को दिन बिहान पोखराका सबै दैनिक र साप्ताहिक पत्रिकामा अघिल्लो दिनको समाचार महत्वका साथ छापिएको थियो। पत्रकारको भित्री अनुभूती त समाचारमा थिएनन नै बाहिरी द्रिष्टी पनि सुरक्षाकर्मीले हेलिकोप्टर चढाएको गुणको पैइचो तिर्न मात्रै लेखियो जस्तो लाग्यो। मैले बनाएको मुल समाचारको भाब पनि उस्तै थियो तर सङ्गैको 'ब्रेकर' ले निक्कै हल्ला पिट्यो। "हेलिकोप्टरले घरको धुरी उडायो "शिर्षकको त्यो ब्रेकर सुरक्षाकर्मीको बीचमा पनि चर्चाको बिषय बनेको कुरा पछि थाहा पाए। हेलिकोप्टरमा त चढियो तर सुरक्षाकर्मीहरुको अप्रत्यक्ष मानसिक दबाबमा परिएको भने हेक्का नै भएन उस दिन । हाम्रो साथमा पोखराबाट प्रकाशित हुने माओबादी निकट 'हाम्रो स्वाभिमान' साप्ताहिक का सम्पादक कोमल बराल (हाल जनदिशा साप्ताहिकका सम्पादक तथा संबिधान सभाका सभासद )पनि हुनुहुन्थ्यो। सुरक्षा निकायको माथिल्लो तहबाट पत्रकारहरुको पिछा गर्न निर्देशन नै दिइएको रहेछ। कोमल बराल लाई माओबादीको ठुलै नेता हो भन्ने भ्रम सुरक्षा निकायमा परेको कारणले नै त्यस्तो उर्दी गरिएको हुन सक्छ। जे होस् सरकारी खर्चमा हेलिकोप्टर चढेर पत्रकार हुनुको फाईदा लुटियो त्यस दिन तर बरम्जाबासीहरुको न्यानो स्नेहले अझै पनि कहिलेकाही मन पग्लन्छ। साथी आस्था फोटो खिच्न कर गर्ने पुनमगर थरकी एक बहिनीको नाम पछि सम्म कण्ठै पारेर सम्झना गरिरहन्थे तर मैले भने सेनाको पोशाकमा सजिएकी एक षोडसीको प्रतिबिम्ब मनमा सजाइरहेछु अझसम्म ।
-ईन्द्रणीपोखरी,खोटाङ
No comments:
Post a Comment